دیکتاتوریترین رژیمها در جهان همیشه مورد انتقاد و اعتراض بسیاری قرار گرفتهاند. این رژیمها با فشار و سرکوب قوی علیه شهروندان و عدم احترام به حقوق بشر، زندگی مردم را به شدت تحت تاثیر قرار میدهند. با این حال، بسیاری از دیکتاتوریها در تاریخ به سقوط رسیدهاند. در ادامه به برخی از دیکتاتوریهایی که سقوط کردهاند و روشهایی که برای سقوط آنها استفاده شده است، اشاره خواهیم کرد.
رژیم آپارتاید در آفریقای جنوبی
رژیم آپارتاید در آفریقای جنوبی در دهه ۱۹۹۰ سقوط کرد. این سقوط نقش مهمی در آن داشت که اعتراضات مردمی و بینالمللی در برابر سیاستهای نژادپرستانه، تحریکات سیاسی، تحریمات بینالمللی برای تحریمهای بینالمللی و فشارهای اقتصادی بر آفریقای جنوبی، حضور نهادهای بینالمللی مانند سازمان ملل در حفظ حقوق بشر، و همچنین مبارزات داخلی میان گروههای مختلف در آفریقای جنوبی بر سقوط این رژیم تأثیرگذار بود.
رژیم نازی در آلمان
رژیم نازی در آلمان، پس از جنگ جهانی دوم سقوط کرد. این سقوط نقش مهمی در آن داشت که حملات نظامی غربی به آلمان، اعتراضات داخلی و بینالمللی، و همچنین نقش بسیار مهم افشاگریهای داخلی در انحلال و سقوط این رژیم داشت.
رژیم فرانکو در اسپانیا
رژیم فرانکو در اسپانیا، پس از مرگ فرانکو در سال ۱۹۷۵ سقوط کرد. این سقوط نقش مهمی در آن داشت که فشار بینالمللی، اعتراضات داخلی، و همچنین انتخابات دموکراتیک در اسپانیا بر سقوط این رژیم تأثیرگذار بود.
رژیم سوسیالیستی در رومانی: رژیم سوسیالیستی در رومانی، پس از اعتراضات عمومی در سال ۱۹۸۹ سقوط کرد. این سقوط نقش مهمی در آن داشت که اعتراضات عمومی، تحریکات بینالمللی، و همچنین حمایت از حزبهای سیاسی دموکراتیک در رومانی بر سقوط این رژیم تأثیرگذار بود.
پریمو دو ریورا
پریمو دو ریورا (Primorivera)، نام یکی از دیکتاتورهای کشور پرتغال در دهه ۱۹۷۰ میلادی است. او در سال ۱۹۷۴ به قدرت رسید و بر اساس قوانین ایجاد شده توسط خود، دولت جمهوری دموکراتیک پرتغال را به شکل یک دیکتاتوری نظامی تبدیل کرد. به طور کلی، پریمو دو ریورا با رویکردی سفتهگری و غیردموکراتیک، به دنبال ایجاد یک نظام نظامی و قدرتمند در کشور پرتغال بود.
سقوط دیکتاتوری پریمو دو ریورا از نتایج اصلی انقلاب کارناسائو در پرتغال بود. این انقلاب، که در ۲۵ آوریل ۱۹۷۴ اتفاق افتاد، با شروعی از اعتراضات ادامه داد و به سرانجام درگیریهای خشن با دولت پریمو دو ریورا و نیروهای نظامی منجر شد. در نهایت، دولت پریمو دو ریورا ناچار به تسلیم شد و از قدرت کنار گذاشته شد.
عوامل مختلفی در سقوط دیکتاتوری پریمو دو ریورا تأثیرگذار بودند. از جمله این عوامل میتوان به شورش مردمی و نیروهای نظامی علیه دولت، فشار بینالمللی، شورشهای داخلی، و اعتراضات شدید مردم اشاره کرد. همچنین، نقش جهانیبینی و انگیزههای دموکراتیک مردم در طولانیمدت، در سقوط دیکتاتوری پریمو دو ریورا نقش مهمی داشت.
سقوط دیکتاتوری پریمو دو ریورا، با تأیید مردمی و انتخابات دموکراتیک در پرتغال، به ایجاد یک دولت دموکراتیک جدید و پایدار در این کشور منجر شد.
پس از سقوط دیکتاتوری، انتخابات دموکراتیک برگزار شد و حکومت جمهوری دموکراتیک پرتغال برپا شد. این حکومت در ادامه برنامههایی را برای بازسازی و توسعه کشور، اصلاح قانون و دموکراسی در پرتغال پیگیری کرد.
سقوط دیکتاتوری پریمو دو ریورا، از نمونههایی است که نشان میدهد، بیتوجهی به خواست و نیازهای مردم و نادیده گرفتن اصول دموکراسی و حقوق بشر، میتواند به سرانجامی دردناک برای دیکتاتور و کشورش منتهی شود. همچنین، رویکرد شورش مردمی و نیروهای نظامی، همواره یکی از راههای مهم برای سقوط دیکتاتوریها بوده است.
در نتیجه، به منظور جلوگیری از ظهور دیکتاتوریها و حفظ حقوق و آزادیهای مردم، لازم است دولتها به نیازهای و خواستههای مردم توجه کنند و اصول دموکراسی و حقوق بشر را به عنوان اصول بنیادین خود قرار دهند. همچنین، برنامههای اقتصادی و اجتماعی توسعهای، پایدار و عادلانه و اجرای قوانین و ضمانت حقوقی برای مردم، نیازمندیهایی هستند که باید در هر کشوری مورد توجه قرار گیرند.
خورخه ویدلا
خورخه ویدلا، دیکتاتور سابق آرژانتین، از سال ۱۹۷۶ تا ۱۹۸۳ در آرژانتین حکومت میکرد. او با شعارهای مبارزه با تروریسم و استبداد، کشور را تحت حکومت نظامی و اقتصادی خود قرار داد و به نام عملیات جدید قرن، برنامهای را برای تصفیهگری و اعدام شهروندان نادار از خود دیکتاتوری به خود گرفت.
اما در دهه ۸۰، مبارزات مخالفان در برابر حکومت ویدلا در حال رو به رشد بود. با افزایش اعتراضات مردمی و بیتوجهی ویدلا به حقوق بشر، مردم آرژانتین در سال ۱۹۸۲ به میدان خیابانها رفتند و از او خواستند تا برنامههای خود را تغییر دهد.
در نهایت، در سال ۱۹۸۳، تحت فشار و اعتراضات مردمی، خورخه ویدلا نیز به سمتی گرایید که در آن انتخابات دموکراتیک برگزار شود. در این انتخابات، رائول آلفونسین، رئیسجمهوری جدیدی برگزیده شد که به جای ویدلا حکومت کرد. پس از سقوط حکومت ویدلا، مجریان این حکومت به جرم جنایات علیه بشریت محاکمه و محکوم شدند.
سقوط دیکتاتوری ویدلا در آرژانتین، از نمونههایی است که نشان میدهد، برخورد با مردم به صورت وحشیانه و نادیده گرفتن حقوق بشر و آزادیهای اساسی، میتواند به سرانجامی ناخوشایند برای دیکتاتور منتهی شود